Zeri Islam

Çka do të thotë fjala vehabist

Për shkak të asaj se vehabistët pohojnë të jenë “sunni të vërtetë”, është vështirë për një njeri i cili nuk ka njohuri mbi vehabizmin, t’i dallojë ata nga muslimanët sunni. Nëse një vehabist do të ishte pyetur se a është sunni, ai gjithmonë do të ishte përgjigjur me “PO”. Dhe nga ana tjetër nëse pyeten se mos janë vehabistë, do të ishin përgjigjur me një “JO” empatike, bile e quajnë atë një fyerje për atë që ata besojnë dhe i qëndrojnë ne krye: – “Pastërti të besimit dhe përkulje vetëm Allahut”; – “Bartësit autentik të islamit nga koha e Pejgamberit a.s e deri në ditët e sodit”. Duke i thirur ata vehabistë, implikon që ata kanë marrur mësime nga Muhammed ibn Abdul Vehabi – në vend se nga Kur’ani dhe Sunneti – dy burimet kryesore të Islamit.

Pavarësisht nga çfarë mendojnë ata, ata nuk janë duke ndjekur burimet autentike islame, por interpretimet e gabuara të themeluesit të lëvizjes vehabiste që u shfaq në vitet 1700.

Kritikët Sunni i kanë etiketuar ata si vehabist, në mënyrë që t’i dallojnë nga muslimanët sunni (ehli sunneti).

Vehabistët si Selefistë: Një metodologji mashtruese

Vehabistët e dallojnë veten e tyre duke u vetquajtur si selefistë, e cila ka si synim fjalën Selef – që paraqet periudhën në të cilën kanë jetuar muslimanët e hershëm, të 300 viteve të para pas hixhrit, të cilët janë Sahabët e Pejgamberit a.s, ata të cilët erdhën pas Sahabëve (Tabinët) dhe gjenerata e tret, apo (Tabi el-tabiin), të cilët jetuan në kohën e selefit dhe janë shembulli i përkryer për atë se si duhet të jetë një musliman, siç edhe vet Pejgamberi a.s i ka lavdëruar si muslimanët më të mirë. Së këndejmi ka qenë dëshirë e çdo muslimani që t’i ndjek ata. Pra, kur një vehabist deklaron se është Selef, ai do të thotë se është ndjekës burimor i islamit. Kjo si do qoftë është largë së vërtetës.

Muslimanët sunni e dijnë se janë ata, bartësit e vërtetë të Islamit të pastër që nga koha e Selefit. Qëndrimet autentike të muslimanëve të hershëm jan bartur me përpikshmëri dhe kujdes të posaçëm nga dijetarët që kanë pasuar më vonë. Dituria është përcjellur nga një dijetar i madh në tjetrin dijetarë - gjeratë pas gjenerate, të cilët diturin ua shpërndanin masave popullore. Ky zinxhirë i pandërprerë i diturive që nga koha e Selefit e deri në ditën e sotme është ruajtur autentike nga Muslimanët Sunni. Si rrjedhojë edhe rrënjët i kanë nga Selefi. Të gjithë muslimanët sunni sot, përfaqësohen nga katër shkollat e pranuara juridike, (medhheb) dhe atë: hanefi, shafi, maliki dhe hanbeli.

Vehabistët me atë që e shfrytëzojnë emrin Selef, jo vetëm që duan të tregohen se janë duke i ndjekur hapat e muslimanëve të hershëm, por me këtë, qëllimisht i vendosin në lajthitje personat pak të informuar me qëllim të përfitimit të tyre. Ata thonë, “Ju duhet t’i ndjekni muslimanët e Selefit” (ndonse kjo është pa dyshim e vërtetë), dhe pastaj semantika vehabite: “Prandaj ti duhet të jeshë selefist dhe asgjë tjetër”. Që do me thënë, duke ndjekur diçka tjetër, ndjek diçka që dallon nga muslimanët e selefit. Me një metodologji të tillë mashtruese, dikush mundë të besojë se vërtet selefistët, e ndjekin rrugën e muslimanëve të selefit. Pas të gjithave fjala “selefist”, i përngjan fjalës “Selef”, kështu që doemos duhet të jetë përfaqësues autentik i selefit. Larg nga kjo. Nëse një njeri me pak njohuri do kishte bërë përpjekje për ta zbuluar se çka në të vërtetë selefistët (vehabit) besjon, shumë shpejt do ta kuptojë se mësimet e tyre dallojnë dhe janë plotësisht kontradiktore me mësimet e muslimanëve të cilët kan jetuar në selef – dhe shumicës së muslimanëve që kan jetuar dhe jetojnë (Sunitët).

Vehabistët-selefistët besojnë se sunnitët janë thellësisht në lajthitje për më se 1000 vjet dhe se ata tentojnë t’i nxjerrin muslimanët nga gjendja e injorancës (Xhahilijetit), e cila ka mbet në vetëdijen e tyre që nga koha e ndjekësve të devotshëm të Selefit. Edhe po të ishte që shumica muslimane sot në botë, të ishte e fuqishme, në fakt, po të kishin nën sundimin e tyre një perandori që do shtrihej nga lindja deri në perëndim dhe në çdo cep të tokës, kjo edhe më tej do të ishte një dështim sipas vehabistëve, sepse vendosja e një sistemi të tillë politik do to paraqiste bidat dhe kufr.

Shkëlqimi islam në të gjitha format e tij siç është ilustruar edhe në histori, për Vehabistët është po aq e ndyrë sa edhe ngritja e hegjemonisë evropiane, pas shpërbërjes së Perandorisë Osmane.

Saudi dhe Muhammed ibn Abdul Vehabi – themeluesi i Vehabizmit

Vehabizmi e ka marr emrin nga themeluesi i saj, Muhammed ibn Abdul Vehabi (1703-1792), dhe rrënjët i kanë në vendin që sot quhet Arabia Saudite. Vehabizmi nuk do të kishte mund të penetroj, pa ndihmën e klanit El-Saudit.

Për para se të vije në fuqi, familja Saud ka qenë një klan i vogël sheikësh në Nejd, farmer të cilët bënin një jetë të rehatshme nga tregtia me hurma dhe ndoshta nga pak edhe nga ushtrimi i kuajve. Ata nuk kanë pasur ndonjë fuqi për të ndërtuar shtet dhe zëri i tyre nuk do të dëgjohej larg e larg, po të mos ishte mësuesi i tyre.

Muhammed ibn Abdulvehabi, është rritur në Ujejnah, në jug të Nexhdit, i takonte fisit Beni Temim. Vinte nga një familje fetare, dhe e la Ujajnanë në kërkim të diturisë fetare. Udhëtoi për në Meke, Medine, Irak dhe Iran për të marr mësim nga dijetarë të ndryshëm. Kur u kthye në vendlindje filloi të predikojë atë që besonte ai se është Islami i pastër – gjë që përkundrazi ishte plotësisht në kundërshtim me mësimet e Islamit Sunit.

Dijetari sunnit Xhemil Efendi el-Zahavi ka thënë se mësuesit e Abdulvehabit, përfshirë edhe dy mësuesit e tij te të cilët ka mësuar në Medine Shejh Muhammed Ibn Sulejman el-Kurdi dhe Muhammed Hajat el-Sindi e kuptuan orientimin e tij antisunni, dhe ua tërhoqën vërejtjen muslimanëve ndaj tij.

Mësuesit e tij, përfshi edhe dy dijetarët e përmendur më lartë, thonin: “Allahu e ka lërë këtë njeri të udhëzohet gabimisht, por edhe më i zi do të jet fati i atyre që do të udhëhiqen nga ai”. Aq më tepër vet babi i tij ua ka tërhequr vërejtjen muslimanëve ndaj tij, po ashtu edhe vëllau i tij Sulejman Ibn Abdulvehabi. Një dijetar musliman sunni, e ka kundërshtuar atë në librin El-Seruik el-Ilahije fi’r-Reddi ala el-Vehabije (Rufejat hyjnore në kundërshtimin e Vehabistëve).

Abdul-vehabi është kundërshtuar nga dijetarët sunni për inovacionet e tij. Mbase libri i tij “Kitabu Teuhid” (Libri i njëshmërisë së Zotit) me të madhe është në qarkullim në mesin e vehabistëve anekënd botës, përfshi edhe rajonin tonë. Ky libër është shumë i popullarizuar në mesin e vehabistëve, edhe pse dijetarët e kanë vlerësuar se nuk ka asgjë shkencore në të, as në pikëpamje të përmbajtjes e as të stilit.

Vehabistët – neo Harixhit

Vehabistët janë posaçërisht të njohur për rijetësimin e mënyrave të veprimit të havarixhëve, apo të dalurve (Harixhitët).

Havarixhët janë shfaqur në kohën e halifatit të Uthmanit dhe Aliu r.a. paraqitja e tyre është edhe parashenjë e ditës së gjykimit, dhe një herit njihet si fitne prej fitneve që kanë ndodhur në kohën e sahabëve r.a.

Fillimi i paraqitjes së tyre ka qenë pas përfundimit të betejës së Siffinit dhe marrëveshja në mes banorëve të Irakut dhe Shamit për gjykim në mes dy palëve. Gjatë kthimit të Aliut r.a për në Kufe, havarixhët u ndanë nga ushtria e tij dhe u vendosën në një vend që quhet “harura”, numri i tyre ishte tetë mijë ushtarë dhe thuhet se ishin gjashtëmbëdhjetë mijë. Aliu r.a dërgoi deri te ta Ibni Abbasin të diskutojë me ta, ashtu që një pjesë u kthye dhe hyri nën respektin e Aliut r.a. Havarixhët përhapën lajmin se Aliu është kthyer nga Gjykuesit, andaj një pjesë pranuan të kthehen nën respektin e Aliut r.a. Pastaj Aliu r.a u mbajti atyre një fjalim në Xhamin e Kufes, e ata thirrën nga anët e xhamisë “Nuk i takon gjykimi askujt përveç Allahut” dhe i thanë: “Ke bërë Shirk dhe ke pranuar që njerëzit të gjykojnë dhe nuk ke gjykuar me librin e Allahut”. Aliu r.a u tha atyre: Ne ua kemi borxh juve tri gjëra: Nuk u ndalojmë nga xhamitë, e as të drejtën e juaj në Fejë (plaçkë lufte) dhe nuk ju luftojmë derisa nuk bëni shkatërrime në tokë. Pastaj ata u bashkuan në një vend dhe mbytnin ata që kalonin pranë tyre nga muslimanët, pranë tyre kaloi Abdullah Ibn el-Eret me bashkëshorten e tij, kurse ata e mbytën dhe bashkëshortes së tij ia çanë barkun dhe ia nxorrën femijën.

Kur dëgjoi për këtë Emiri i Besimdrejtëve, Aliu r.a. i pyeti se kush e ka mbytur? Ata thanë: Ne të gjithë e kemi mbytur. Aliu r.a. u përgatit për luftë dhe i takoi në vendin e njohur “En-Nehrevan”. Atje pësuan disfatë të madhe nga Aliu r.a. dhe nuk shpëtoi nga ata vetëm se një pakicë prej tyre. I dërguari lavdëruar, Pejgamberi a.s, ka paralajmëruar për daljen e kësaj pale në këtë Ummet dhe hadithet kanë arritur shkallën e hadithit Mutevatir (hadithe që vijn me shumë zinxhir transmetuesish), derisa Ibn Kethiri ka përmend më tepër se tridhjet hadithe që janë transmetuar në sahihe, sunene dhe mesanide.

Nga ato hadithe është ajo që transmeton Ebu Seidi r.a. se i Dërguari i Allahut a.s. ka thënë: “Do të dalë një grupë kur të ndodhë përçarja në mes muslimanëve, i lufton ata pala e cila është më afër së vërtetës” (transmeton Muslimi).

Gjithashtu transmetohet nga ai (Ebu Seid r.a.) se kur është pyetur për Hururijet ka thënë: Nuk e di se çfarë janë Hururijet? Kam dëgjuar Pejgamberin a.s. duke thënë: “Do të del në këtë Ummet, nuk ka thënë nga ky Ummet, do ta nënçmojnë namazin tuaj në krahasim me namazin e tyre, e lexojnë Kur’anin nuk e kalon fytin e tyre, dalin nga feja siç del shigjeta nga harku” (transmeton Buhari).

I Dërguari i Allahut, Muhammedi a.s. ka urdhëruar për luftimin e havarixhëve dhe ka lajmëruar se në mbytjen e tyre ka shpërblim për atë që i mbyt, e që është argument për prishjen e këtij fraksioni, largësin e tij nga Islami dhe ndikimin e tij në fitne dhe shqetësime.

Transmetohet në dy Sahihet (Buhariu dhe Muslimi) nga Aliu r.a. se ka dëgjuar Pejgamberin a.s duke thënë: “Do të dalin njerëz në kohën e fundit me dhëmbë të vegjël (të rinjë), mendjelehtë, thonë fjalë më të mira të krijesave, ndërsa besimi i tyre nuk e kalon fytin e tyre, dalin nga feja ashtu siç del shigjeta nga harku. Ku do që ti gjeni mbytni ngase për mbytjen e tyre ka shpërblim më ditën e kijametit për ata që i mbysin”.

Imam Buhariu thotë:”Ibn Umeri i shihte si krijesa më të këqija të Allahut”. Dhe thotë: “Ata kanë bartë kuptimin e ajeteve që kanë zbritur për mosbesimtarët dhe ua kanë përshtatur besimtarëve”. Ibn Haxheri thotë: “është rritur fitneja me ta, janë zgjeruar në besimin e tyre të prishur, kanë zhvlerësuar gurëzimin e të martuarit (që bën zina), kanë prerë dorën e vjedhësit në sqetull, kanë obliguar namazin për gruan që është me menstruacione, kanë llogaritur të pa fe atë që le urdhërimin në të mirë dhe ndalimin nga e keqja nëse ka pasur mundësi ta bëj, nëse nuk ka patur mundësi ta bëj ka bërë mëkat të madh, ndërsa ai që bën mëkat të madh në shikimin e tyrë ka hukmin e mosbesimtarit, nuk kanë pranuar pasurinë e mosbesimtarëve (që ishin nën mbrojtjen e shtetit musliman dhe paguanin tatim sipas marëveshjes) e as nuk u ndërhynin atyre, ndërsa i mbytnin, plaçkitnin dhe i robëronin ata që i përkisnin fesë Islame”.

Havarixhët vazhdojnë të dalin deri sa i fundit i tyre do të arrij dexhallin, siç qëndron në hadithin të cilin e transmeton Ibn Umeri r.a se Pejgamberi a.s ka thënë: Paraqiten njerëz e lexojnë Kur’anin, nuk e kalon fytin e tyre, sa herë që paraqitet një bri (grup) shkurtohet”.

Ibn Tejmija: Modeli kryesorë i themeleve të Vehabizmit

Mendojmë se ia vlen të jepet përshkrim mbi njeriun e quajtur Ahmed Ibn Tejmije (1263-1328) i cili ka jetuar disa qindra vjet para Muhammed ibn Abdulvehabit. Themeluesi i Vehabizmit e admironte Ibn Tejmijen si model të mësimeve të tija, dhe si rrjedhojë përqafoi shumë nga pikëpamjet e tija pseudo-sunnite.

Kush në të vërtet ishte Ibn Tejmija dhe çka thonë dijetarët Islam për të? Dijetarët musliman kanë pasur opinione të ndryshme mbi të, varësisht nga mënyra e interpretimit të çështjeve të ndryshme. Lajthitja e tij nga rruga e ehli sunnetit si do e mos në çështjet e besimit (akide) e bëri atë një figurë jashtëzakonisht kontraverse në boten islame.

Ibn Tejmija e mori reputacionin e bartësit të islamit të muslimanëve të hershem, veçanarisht në mesin e revolucionarëve reformist, ndërsa shumica e dijetarëve të ehli sunnetit e kanë akuzuar atë për bidat, disa nga ata bile edhe për kufr.

Dikush mund ta parashtrojë pyetjen, pse Ibn Tejmije kishte hasur në aq kundershtime nga dijetarët e njohur të ehli sunnetit, të cilët ishin të njohur për asketizmin, devotshmërin dhe besueshmërinë e tyre. Ja disa nga qëndrimet kontraverse – anti Sunnite të Ibn Tejmijes:

(1) Pohimi i tij se cilësitë e Allahut janë “tekstuale”, duke i atribuuar Zotit cilësi të krijuara ai bëhet një antropomorfist;

(2) Ai pohon se gjërat e krijuara jetojnë përjetësisht me Allahun;

(3) Kundërshtimi i tijë ndaj ixhtihadit të dijetarëve, në çështjen e Talakut (Shkurorëzimit);

(4) Thënia e tij se Allahu ka kufi (hadd) të cilin vetëm ai e dinë;

(5) Thënia e tij se Allahu personalisht (bi dhatihi) qëndron mbi Arsh (el-Kursi) dhe se ka lënë vend që Muhammedi a.s të ulet afër Tij;

(6) Thënia e tij se prekja e varrit të Pejgamberit a.s është shirk;

(7) Thënia e tij se bërja dua te varri i Pejgamberit a.s. për të kërkuar mirësinë e Allahut është një Bidat;

(8) Thënia e tij se “Allahu zbret” dhe e ilustroi këtë zbritje duke zbritur ai vetë nga minberi, si që ishte duke mbajtur Hutbe;

(9) Klasifikimi i njëshmëris së Zotit nga ai, në dy pjesë: Teuhidul rububije dhe Teuhid el-uluhije, gjë që asnjëherë më parë nuk ishte bërë nga dijetarët e hershëm, pasardhës të selefit etj.

Edhe pse mësimet e tij, pseudo-sunnite janë mbajtur të fshehura nga opinioni si në Siri ashtu edhe në Egjipt përshkak të konsensusit të muslimanëve sunnit se mësimet e tij janë devijante, përsëri këto mësime kanë qarkulluar fshehurazi.

Një dijetar Sunni thotë: Në të vërtetë kur tregëtarët e pasur nga Xhidja e sollën në jetë Akiden e vdekur të Ibn Tejmijes në fillimin e këtij shekulli, duke financuar shtypin në Egjipt të librit të Ibn Tejmijes “Minhaxh ul Sunne el-Nebevije” dhe shkrime të tjera, Muftiu i Egjiptit Muhammed Bekhit el-Mut’i, duke u përballur me pyetjen e sapo paraqitur të antropomorfizmit, tha: “Kjo ishte një fitne e fjetur, Allahu e mallkoftë atë që e trazoi”.

Është me rëndësi të theksojmë ate se edhe pse shumë nga qëndrimet e Ibn Tejmijes dhe Vehabistëve janë identike, ata prap se prap e kundërshtojnë njëra tjetrën në disa aspekte. Për derisa Ibn Tejmija e pranon sufizmin (tasavufin) si shkencë legjitime islame, vehabistët e kundërshtojnë atë në tërësi si një inovacion i urryer në fe. Deri sa Ibn Tejmija e konsideron si të arsyeshëm kremtimin e Ditëlindjes së Resulullahut a.s. vehabistët e kundërshtojnë atë përsëri si një Inovacion, i cili duhet të largohet.

Ibn Tejmija njihet të jetë i admiruar edhe nga grupacione të tjera “selefiste” siç janë: Vëllezërit Muslimanë, nxënësi i Ibn Tejmijes, Ibn Kajim El-Xheuzi gjithashtu njifet të përmendet nga “selefistët” e të gjitha ngjyrave.

Sulmi i Vehabistëve mbi varezat dhe masakrat mbi popullsin muslimane ne Rijad dhe Qerbela

Me një furi të egër në misionine e tyre të “shenjtë”, të drejtuar kah asgjësimi i asaj që ata e përceptonin si llumi i ndyrë i Arabisë Saudite, ushtira vehabiste e udhëhequr nga Muhammed Ibn Saudi, në fillim i shkatërruan varrezat dhe objektet tjera në Nexhd dhe rrethinë, të cilat ata i trajtonin si “praktika politeiste”. Lëvizja Vehabiste arriti të grumbullojë përkrahës të shumtë të cilët vraponin pas tyre, dhe e bashkuan popullin e Nexhdit nën flamurin e Vehabizmit aty nga 1765.

Sulmet dhe “xhihadi” i vehabistëve nuk përfunduan pas vdekjes së Muhammed Ibn Saudit, por vazhduan me forcë të egër nën udhëheqjen e djalit të tij Abdul Azizit, i cili e pushtoi qytetin e Rijadit më 1773. Muhammed Ibn Abdul Vehabi vdiq një vit më heret, por pas tij la katër djem të cilët vazhduan përhapjen e vehabizmit dhe i përforcuan lidhjet familjare me El-Saudin. Më vonë, në vitin 1801, ushtira Vehabiste marshoi drejt Qerbelasë më një ushtri prej 10.000 burra dhe 6000 deve. Me të arritur atje, pa pikë mëshire dhe pa asjnë dallim, e dhunuan popullsinë e atjeshme për tetë orë rresht, duke masakruar rreth 5000 njerëz. Aq më tepër, keqazi e dëmtuan Xhaminë e Imam Husejnit, plaçkitën qytetin dhe u larguan me 200 deve të ngarkuara përplot me pasurinë e plaçkitur nga qyteti. Ky tmerr që ua shkakëtuan muslimanëve vehabistët, ka lënë një kujtim të hidhur dhe një hidhërim të pakufishëm te të gjithë muslimanët.

Vehabistët i caktojnë vend dhe drejtim Allahut

Deri sa i akuzojnë shumicën e muslimanëve se jan politeist, vehabistët vet e kanë dalluar veten e tyre nga muslimanët tjerë përkitazi me përceptimet e tyre rreth çështjes së besimit (Akides). Pasi që Vehabistët kanë një qasje përgjithësisht tekstuale kur janë në pyetje atributet e Allahut, ata qetësisht besojnë se Allahu ka cilësi të krijuara, apo atribute që janë tipike për njeriun, dhe pastaj mundohen që ta fshehin antropmorfizmin e tyre duke shtuar se ata nuk e dijnë se “si” Allahu i ka ato atribute”. Psh. Bilall Filips, një autor vehabist, thotë:

“Ai (Allahu), nuk ka as trup fizik, as nuk ka një shpirtë pa formë, Ai, ka një formë që i përshtatet madhërisë së Tij, të atillë që asnjë njeri nuk e ka parë ose përfshirë, dhe që do të shihet vetëm nga banorët e Xhennetit”.

Siç po shihet çdo pjesë e deklarimit të tij flet për mendjen e tij prej një antropmorfisti. Bilall Filipsi thotë se “Allahu ka një formë që i përshatet madhërisë së Tij…”, Ajo që ky konfirmon, është se Allahu definitivisht paska formë. Ai bile e specifikon edhe çfarë forme, duke thëne: “Ai (Allahu), nuk ka as trup fizik…” që do të thotë se Allahu ka formë që nuk është si e krijesave, dhe pastaj thotë: “as nuk ka një shpirtë pa formë…” dhe pastaj shtonë: “Allahu ka një formë që i përshatet madhërisë së Tij”. Problemi me muslimanët e këtill është se ata shprehin qartë antropomorfizëm. Ajo çka bën Bilall Filips këtu është që si i humbur po i atribuon Allahut form, që sipas mendjes së tijë askush se paska parë. Pra, Bilall Filipsi besuaka që Allahu ka një formë të caktuar, apo një trup jo-fizik. Është absolutisht e sigurtë se asnjë musliman sunni, deri më tani nuk ka deklaruar një gjë të tillë.

Imam Ahmed Ibn Hanbeli, një nga muxhtehidët më të mëdhenjë të Ehli Sunnetit, ka hedhur poshtë një antropomorfizëm të këtillë një mijë vjetë para se të lind Bilall Filipsi. Dijetari i madh Esharit, Imam el-Bejheki, në librin e tij “Manakib Ahmed”, me një zinxhirë të shëndoshë transmeton se Imam Ahmedi ka thënë:

“Një person bën kufër nëse thotë se Allahu është një trup, bile edhe në qoftë se thotë se është një trup, por jo si trupat tjetrë”.

Imam Ahmedi vazhdon: “Shprehjet janë marrë nga gjuha dhe Islami, dhe gjuhëtarët ia shtojnë, fjalën “trup” një gjëje që ka gjatësi, gjërësi, formë, strukturë dhe komponente. Shprehja nuk është dhënë në Sheriat dhe si e tillë nuk mundet që të përdoret”.

Imam Ahmedi është një dijetar i devotshëm nga koha e selefit, bile edhe i lavdëruar nga Pejgamberi a.s. Si ka mundësi që Bilall Filipsi të pretendojë se i përfaqëson pasardhësit e devotshëm nga Selefi. Ai, jo vetëm që është në kundërshtim me ta, por edhe fuqishëm i refuzuar nga ata. Paraardhësit tanë të ndershëm i kanë hedhur poshtë injorantët si Bilall Filipsi në kohërat e tyre, shumë kohë më parë.

Antropomofrizëm i hapur poashtu është ilustruar edhe ne Komenatrin e Ibn Bazit mbi punën e Imamit të madh Ebu Xhafer et-Tahavi i quajtur: Akide et-Tahavije (Akideja e Tahavit), një punim ky që në fakt është lavdëruar gjërësisht nga dijetarët e Ehli-sunnetit. Tani më i ndjeri, Ibn Bazi ishte dhe Muftiu i madh i Arabisë Saudite.

Në artikullin 38, të Imam Tahavit qëndron: “Ai është larg asaj që t’i ketë përcaktuar kufi Vetes, apo duke u kufizuar, ose të ketë pjesë apo gjymtyrë. As që Ai është i përkufizuar me gjashtë drejtimet, si që janë të kufizuara të gjitha krijesat, apo trupat”.

Ibn Bazi, në një fusnotë komenton: “ Allahu është jashtë kufijve që ne i dijmë, por ka kufij të cilat i din Ai”.

Në nje fusnotë tjetër ai thotë: “Me kufij (huduud), autori (i referohet Imam Tahavit) mendon për të tillë që dihen nga njerëzit, pasi që askush pos Allahut nuk i din kufijt e Tij”.

Ibn bazi, në mënyrë dinake mundohet që Imam Tahavit, t’i mvesh cilësi antropomorfiste duke ia u shtuar idetë e tija antropomorfiste fjalëve të Imamit. Dhe këtu duhet thekësuar patjetër se asnjë dijetarë i ehli sunnetit, nuk i ka kuptuar fjalët e Imam Tahavit ashtu siç i kuptonte Ibn Bazi.

Ibn Bazi shpreh antropomorfizëm edhe në një koment nga Dijetari i madh Sunnit Ibn Haxher el-Askalani, Ibn Bazi thotë: “ Sa për Ehli Sunnetin – e ata janë Sahabët dhe ata që i pasuna ato në dije – Ata japin drejtim për Allahun – duke besuar se i Lartësuari është mbi Arsh, pa mos dhënë shembull dhe pa hyrë në modalitete”.

Një dijetarë tjetër Vehabist, Muhammed Salih el-Uthejmin, po ashtu haptas shpreh antropomorfizëm duke thënë: “Qëndrimi i Allahut mbi Arsh, do me thënë se Ai tekstualisht është ulur mbi fronin e Tij”. Sulejman Ibn Abdullah Ibn Muhammed Ibn Abdul Vehab, nipi i themeluesit të Vehabizmit thotë: “Kush do që thotë: “Allahu është në çdo vend, ose në një vend (tekstualisht – bi dhatihi) është pabesimtarë (kafir). Është obligim të deklarohet se Allahu është i ndarë nga krijesat e Tij, qëndron mbi Arsh pa modalitet ose ngjajshmëri apo shembull. Allahu ishte dhe nuk kishte vend, Pastaj Ai krijoi hapsirën (vendin) Ai ishte para se te krijonte hapësirën (vendin).

Vetëm Bilall Filipsi i përshkruan formë Allahut në mendjen e tij, dhe Ibn Bazi konfirmon prezencën e kufijve për Allahun, el-Uthejmin konfirmon se Allahu tekstualisht (bi dhatihi) është ulur mbi Arsh. Të gjithë këta me lojalitet i kanë ndjekur mësimet e Ibn Tejmijes dhe Muhammed Ibn Abdul Vehabit, bërthamave të herezisë dhe shkaktarve të fitnes dhe përçarjes në mesin muslimanëve.

Antropomorfistët Vehabistë thonë: “Allahu është në drejtime, Allahu ka kufij, Allahu tekstualishtë qëndron mbi Arsh dhe është ulur “personalisht” mbi fron (Bi dhatihi). Për një musliman, fakt është se Froni mund të jetë vetëm në një drejtim të caktuar dhe në një vend të caktuar. Me kuptimin që Allahu qëndron mbi Arsh tekstualisht ashtu siç mendojnë Vehabistët, ata i përshkruajn Allahut atribute të krijuara, si rezultat implikojnë që një pjesë e krijimit të ishte i përjetshëm me Allahun. Ndërkaq kjo është në kundërshtim me Kur’anin dhe Hadithin që në vazhdim e paraqesim e që e transmeton Buhariu dhe atë: “Allahu ekziston pergjithmonë, dhe nuk kishte asgjë para Tij”.

Ehli Sunneti përjashton çdo gjykim sipas të cilit Allahu ka dimensione dhe vend. Për një musliman sunni, Allahu ka ekzistuar për gjithmonë pa nevojën për të pasur vend, dhe Ai nuk mori vend (apo hapsirë) për Vete pasi e krijoi atë.

Dijetarët e Ehli Sunnetit gjithmonë kanë thënë atë që është kuptuar nga Pejgamberi a.s dhe Sahabët e tij r.a.

Vel-Hamdulilahi Rabil-alemin.

Përktheu nga anglishtja:

Mustafa Musliu