Argumentet që e mohojnë nocionin e demokracisë Islame presupozojnë se demokracia është një sistem i paqëndrueshëm i cili përfshin vetëm lloje të veçanta të pamjeve sociale dhe kulturore. Sidoqoftë, demokracia, ashtu si Islami, është një system i qëndrueshëm që ka mundësi të adaptohet në kultura dhe shoqëri të ndryshme sepse është I ndërtuar mbi ide universale të sigurta e të pranueshme.
Pra, ç’është demokracia? Në definicionin e saj, demokracia është qeveri apo qeverisje e popullit që ushtrohet nga secili apo nga përfaqësuesit e zgjedhur. Kështu, të zgjedhurit që i rregullojnë ligjërisht kërkesat, lirinë e mobilizimit politik e social, dhe barazinë e të gjithë qytetarëvë, bëhen komponentë esencial për funksionimin e një demokracie të shëndoshë.
Ata që sjellin argumente kunder kompatibilitetit të demokracisë dhe Islamit zakonisht fillojnë duke thënë se në demokraci sovraniteti apo pushteti i takon njerëzve, ndërsa në Islam sovraniteti apo pushteti i takojnë Zotit, gjë që do ta pamundësonte një qeveri a qeverisje nga njerëzit. Me fjalë të tjera, këta skeptik mendojnë se sa i përket sistemit politik religjioz, teokracisë, patjetër të jetë opozitë e demokracisë, që nënkupton zbatimin e Ligjit të Zotit në Tokë nga ana e klasava apo autoriteteve religjioze. Sidoqoftë, ky argument presupozon se ekziston vetëm një klasë apo autoritet religjioz përbrenda traditës Islame i cili ka akces special në Vullnetin e Zotit dhe për këtë edhe ka të drejtë dhe fuqi që të vë Vullnetin Hyjnor në Tokë. Mu këtu bie argumenti në lidhje me Islamin, sepse në traditën Islame, të paktën në shumicën e mësimeve Sunite, nuk pranohet një klerik-personalitet, as që predikohet për ndonjë institucion të një klase religjioze që ka akces special në Vullnetin Hyjnor.
Në fakt, është e kundërta, kjo mund të argumentohet me atë se Kur’ani na këshillon kundër institucioneve nga një klasë religjioze. Kur’ani thot se popujt e mëparshëm religjioz udhëheqësit e tyre fetarë i llogaritnin të Shenjtë [pas Zotit] (Et-Teube 9:31) dhe shumë nga klasat religjioze Jehudite dhe të Krishtere i akuzon për vjedhjen e pasurisë së njerëzve dhe largimin e tyre [nga rruga e Zotit] (Et-Teube 9:34). Për më tepër, Muslimanët besojnë se përvec profetit Muhammed (a.s) nuk ka asnjë njeri që ka lidhje apo akces direkt në Vullnetin e Zotit, dhe kështu pra asnjë përson apo grup nuk ka legjitimitet apo autoritet që kërkojë a pretendojë një status klerik në shoqërinë Muslimane. Si i tillë, sistemi politik Islam nuk është teokraci.
Nuk ka dyshim se një system politik Islam do të ishte i lidhur për ligjet, principet dhe frymën e Kur’anit dhe Sunnetit, i cili do të shërbente si burim i nënshtruar i një kushtetute të një shteti Islam. Aq më pak, në një system politik Islam, nuk do të ishte e tolerushme manipulimi apo shkelja direkte e mësimeve të shenjta Islame, përndryshe kjo do të ishte antikushtetuese. Pra, në ktë sens, Zoti është shpirtëdhënës i ligjit.
Sidoqoftë, të implementuarit e Ligjit të Zotit, në bazë të Kur’anit dhe Sunnetit, kërkon funksionin apo rolin e njeriut të cilit i është dhënë pozita e zëvendësit të Zotit apo përfaqësuesit të Tij në Tokë (El-Bekare 2:30) për shkak të intelektit të tij superior, aftësisë për të fituar dije dhe aftësisë për të shprehur vullnetin e lirë. Të gjitha këto dhunti nga Zoti jo vetëm që i mundësojnë njeriut që të implementojë Ligjin e Shenjtë, por gjithashtu edhe të interpretojë ligjet e shenjta, të përfitojë nga burimet e shenjta urtësinë e principeve që formojnë bazën ligjeve të reja të nevojshme për të gjitha kohërat dhe ndryshimet botërore me kompleksitetet e reja etike dhe morale.
Pra, sistemi politik Islam nuk nxitë luftë apo kompeticion për pushtet a fuqi ndërmjet Zotit dhe njeriut. Më sakt, Zoti dhe njeriu funsionojnë me një qëllim të unifikuar që ti sjellin botës civilizim dhe beneficione sociale duke i shtuar ligjet. Thjesht, Zoti që vetëm Atij i takon autoriteti, i jep ligjet, ndërsa njeriu si një trup kolektiv, si përfaqësues i Zotit në Tokë, i interpreton dhe implementon këto ligje. Kështu pra, ideali demokratik për një “qeverisje nga njerëzit" është kompatibil me kuptimet Kur’anore për rolin e njeriut në Tokë, dhe si pasojë kompatibil me idenë e një Demokracie Islame. Është me rëndësi të mos harrojmë se, megjithatë, në një demokraci sekulare kompetencat e njeriut për të qeverisur janë të përcaktuara dhe të kufizuara me kushtetutë, përbrenda Demokracisë Islame kompetencat njerëzore të qeverisjes I përcaktojnë dhe përkufizojnë burimet e shenjta të Islamit.
Zgjedhja e Udhëheqësve
Tani, nëse një qeveri është nga njerëzit, kjo do të kishte kuptim vetëm nëse njerëzit apo populli do ti zgjidhte udhëheqësit e tyre të cilët do të qeverisnin në interesa të popullit. A është kompatibil ideja e zgjedhjes me mësimet Islame? Përgjigja e kësaj pyetjeje mund të gjindet në insistimet Kur’anore për shfytëzimin e Shura-së, apo konsultave të përbashkëta, në zgjidhjen e çështjeve shoqërore (Ali `Imran 3:159, Esh-Shura 42:38), që do të përfshinte zgjedhjet, apo përzgjedhjet, e udhëheqësve që do të përfaqësojnë shoqërinë dhe do të qeverisin në interes të saj.
Interesante, në historinë Islame ekziston një model për muslimanët, për shfrytëzimin e konsultave të përbashkëta si një process për zgjedhje të një udhëheqësi të ri. Kur Profeti Muhammed a.s. ishte në shtratin e tij të vdekjes, shumë nga Shokët e tij e nxitnin apo stimulonin atë që të caktojë një trashëgimtar të tij që do ta udhëhiqte shoqërinë, por Profeti e refuzoi një gjë të tillë – një shënjë e qartë që ai donte që udhëheqësi I ardhshëm, më mirë të zgjedhet me konsultë të përbashkët sesa të caktohej në krye të shoqërisë. Kështu pra, kur Profeti ndërroi jetë, çështja më e rëndë për shoqërinë ishte që ta zgjedhnin udhëheqësin e tyre të ardhëshëm. Të nominuar për postin e Halifes (kalif) ishin tre Shokët e Profetit a.s., dhe në fund si udhëheqës i ri i shoqërisë u zgjodh Ebu Bekri, shoku më i afërt i Profetit. Ebu Bekri dhe tre pasardhësit e tij të cilët së bashku njifen si Katër Halifet e Drejtë, gjithashtu ishin të zgjedhur në mënyrë të njejtë që reflektoi në pëlqimin e popullit. Pra ideja e zgjedhjes së një udhëheqësi në pajtim me vullnetin e popullit padyshim se nuk ishte një ide e re në traditën Islame. Kështu pra, ideja e zgjedhjes është kompatibile me idenë e një Demokracie Islame.
Përgjegjësia e Qeverisë
Megjithatë, nuk mjafton vetëm zgjedhja e udhëheqësve për të qeverisur. Marrja në përgjegjësi e atyre që qeverisin gjithashtu është një princip esencial i demokracisë që të funksionojë qeverisja nga njerëzit. E para, mësimet Kur’anore për konsultë të përbashkët nuk përfundojnë në zgjedhjen e udhëheqësve por qeverisjes i japin një rol thelbësor në të cilën udhëheqësit patjetër ti drejtojnë punët e tyre në një mënyrë jo diktatoriale. E dyta, udhëheqësve nuk u lejohet të qeverisin në bazë të tekave dhe dëshirave të tyre; më saktë, qeverisja e tyre patjetër të jetë në pajtim me mësimet Kur’anore dhe me Sunnetin (En-Nisaa’ 4:59), gjë që jep kushtetutën e Shtetit Islam. E treta, Kur’ani urdhëron që udhëheqësit ti paguajnë të besuarit e tyre të emëruar (En-Nisaa’ 4:58), që do të thotë se udhëheqësit janë përgjegjës për qytetarët e shtetit.
Që të dy, Ebu Bekri dhe Ummer ibn Hattabi, kalifi i dytë i Muslimanëve, idenë e përgjegjësisë e shfaqën në adresë të tyre që në momentin e emërimit duke iu drejtuar popullit me fjalët: "Nëse unë e ndjek rrugën e drejtë, më ndiqni. Nëse unë devijoj nga rruga e drejtë, më korrigjoni dhe kështu nuk do të jemi të humbur." Pra padyshim që roli dhe përgjegjësia e popullit përbrenda shoqërisë zgjat apo vazhdon edhe më tutje për zgjedhjen e një udhëheqësi përbrenda sistemit politik Islam.
Barazia dhe Liria
Dy pjesët e fundit të enigmës së formimit të një demokracie funksionale janë idetë thelbësore të barazisë dhe lirisëe në shoqëri, pa të cilat një popull realisht nuk do të mund të qeveriste veten.
Kur’ani na thotë [O ju njerëz, vërtetë Ne ju krijuam ju prej një mashkulli dhe një femre, ju bëmë popuj e fise që të njiheni ndërmjet vete] (El-Huxhurat 49:13). Në një ajet tjetër, Kur’ani na thotë [Nga argumentet e Tij është … ndryshimi i gjuhëve tuaja dhe i ngjyrave tuaja.] (Ar-Rum 30:22). Këto ajete dhe shumë të tjera e bëjnë njeriun të barabartë në shoqëri dhe përpara Zotit, mësime thelbësore Kur’anore një karakteristikë bërthamore e tipareve dominuese të Islamit. Kështu pra, çdo system politik Islam do të duhet të respektojë barazinë dhe diversitetin e të gjithë meshkujve dhe femrave.
Net ë gjithë kemi lindur të lirë, gjë që e destinon lirinë tonë. Ky është një reflektim i fortë në mësimet Kur’anore për vullnetin e lirë të njeriut, gjë që e dallon njeriun nga krijesat e tjera të Zotit. Idesë së vullnetit të lirë i duhet liria e zgjedhjes, dhe kjo është se pse Kur’ani shpall prerazi [Në fe nuk ka dhunë.] (El-Bekare 2:256). Kur’ani gjithashtu inkurajon formimin dhe mobilizimin e grupeve sociale dhe politike kur thotë [Nga ju le të jetë grup që thërret në atë që është e dobishme, urdhëron për punë të mbara dhe ndalon nga e keqja.] (Ali `Imran 3:104).
Pa dyshim se liria, ashtu si edh në të gjitha shoqëritë tjera funksionale, nuk është absolute. Ka sugjestione apo udhëzime morale, etike e shpirtërore se çka një shoqëri mund ta tolerojë ose jo si pjesë e lirisë. Islami na mëson një moral konservativ shumë të mirë për shumë çështje dukë filluar nga ligjet e zakonshme e te ligjet transaksionale biznesore, në veçanti me trendet kulturore Perëndimore. Por nëse universaliteti dhe qëndrueshmëria e demokracisë janë të vërteta, atëherë patjetër të ketë mundësi që të përfshijë vlerat e sistemit Islam, të cilat në vete janë të bazuara në fakte univerzale dhe beneficione sociale për shoqërinë.
Nga gjuha Angleze: Dritan SKENDERI
http://drejtesia.blogspot.com/2008/04/formimi-i-nj-demokracie-islame.html
Shfletuesi i Kur'anit
Lajme