SULLTAN ABDULMEXHIDI II

Indeksi » Shkrime autoriale

Shkruan: ISN
8 Qërshor 2020, 12:27

Sulltan Abdulmexhidi II lindi në vitin 1868 në Pallatin Dollmabahçe në Beshiktash, Stamboll. Qe arsimuar privatisht. Në pajtim me zakonin sulltanor, Abdulmexhidi ishte i kufizuar në pallat deri në moshën 40 vjeçare. Më 1918, kushëriri i tij i parë Mehmedi VI u emërua Sulltan kurse Abdulmexhidi u emërua princ i kurorës. Kur kushëriri i tij u rrëzua nga kemalistët nga froni më 1922 dhe sulltanati u suprimua, Sulltan Mehmedi VI iku në ekzil, për ta trashëguar pasardhësi i tij. Po këtë kohë, Asambleja Kombëtare e Turqisë në Ankara, e cila e suprimoi sulltanatin, në anën tjetër e zgjodhi Abdulmexhidin për halif të muslimanëve. Ai ishte edhe halifi i fundit osman, i 37 me radhë i dinastisë, nga viti 1922-1924. Mirëpo, ai nuk qëndroi me rezidencë në Ankara ku kishte kaluar edhe qeveria, por më 24 nëntor 1922 u vendos në Stamboll. Osmanlinjtë halifatin e kishin trashëguar prej kur zotëruan me Mekën dhe Medinën e deri në këtë kohë. Mosqëndrimi i selisë së Halifatit në Ankara ishte shenjë se halifi i ri nuk e njeh realitetin e ri, dhe kjo ndikoi që rreth 18 muaj pas zgjedhjes së tij, në mars të vitit 1924, ai të rrëzohet nga pozita e halifit dhe një ditë më vonë të dëbohet nga Turqia. Sikur edhe shumë familjarë të tjerë, ai dhe familja e tij u vendosën në Evropë.

Abdulmexhidi II pas dëbimit nga atdheu jetoi një jetë të qetë në Nicë, Francë. Pas miqësimit me njërin prej pasanikëve më të mëdhenj të Indisë, ai e tejkaloi krizën financiare. Duke mos gjetur rrugë për rikthimin e halifatit, ai iu dha më shumë adhurimit, por edhe pikturës dhe muzikës. Abdulmexhidi II më vonë u vendos në Paris, ku vazhdoi të zbatojë protokollin tradicional të dinastisë si halif. Ai kreu namazin e Xhumasë në Xhaminë e Madhe të Parisit. Ai kreu edhe detyra tjera dhe shpërndau dokumente që mbanin monogramin e tij. Ai përgatiti dokumente ku thuhej se ai dëboi princat që kishin sjellje të pabesueshme nga dinastia. Kur iu kërkua të jepte një mandat të përbashkët me Vahdeddinin, si rezultat i bashkimit të familjes të planifikuar të përfitonte nga të drejtat e dinastisë mbi naftën irakiene, ai nuk pranoi t’i jepte fuqi të përbashkët, duke pretenduar se ai ishte kryetari zyrtar i halifit dhe familjes. Kështu, si rezultat i kësaj përpjekjeje të mbetur, dinastia nuk mund të siguronte përfitimin që shpresonin.

Pas nipërve dhe mbesave të djalit të tij që lanë Francën për t'u martuar me princat e Egjiptit, ai mbeti i vetëm me gratë e tij në Paris. Gjatë kësaj kohe në ekzil, ai shkroi librin e Kujtimeve me 12 vëllime, të ruajtura nga vajza e tij Durrushehvar Sulltan.

Abdulmexhidi II në Francë, Paris, qëndroi deri në mars të vitit 1944, kur vdiq nga një sulm në zemër në shtëpinë e vet në Bulevardin Suchet në Paris. Vdekja e tij rastisi me lirimin e Parisit nga okupimi gjerman në Luftën II Botërore. Me vdekjen e tij mori fund sundimi shumëshekullor i dinastisë osmane prej vitit 1281 deri më 1924, pas 643 vjet qeverisjeje.

Pas shumë përpjekjeve të familjarëve që ai pas vdekjes të kthehet në Turqi dhe të varroset atje, kryetari Ismet Ynen nuk e pranoi. Ai u varros në Medinë me rekomandimin e mbretit të Arabisë Saudite.

Nuk duhet harruar se për 1400 vjet halifi simbolizoi unitetin e muslimanëve. Halifi gjithashtu simbolizoi unitetin e fesë dhe shtetit, të udhëheqjes shpirtërore dhe politike. Edhe kur bota muslimane ishte copëtuar në njësi të ndara, shumica e sundimtarëve muslimanë morën njohje nga halifi për të legjitimuar sundimin e tyre. Disa zgjodhën të mos e bënin këtë. Disa bënë pretendime rivale për titullin e halifit. Sidoqoftë, askush nuk gëzonte aq shumë mbështetje sa 101 pasardhësit zyrtarë në zyrën e "zëvendësit të Pejgamberit të Zotit". Në mungesë të halifit, më nuk ekziston një sistem i tillë që të legjitimojë sundimin musliman. Të paktën teknikisht, halifi mund të mbajë legjitimitet ndaj një sunduesi që dështoi të përmbushë përgjegjësitë e qeverisjes së mirë, siç përshkruhet në ligjin islam. Me ngjitjen e shteteve-komb, qeveritë nxjerrin legjitimitetin e tyre duke iu referuar kushtetutave dhe anëtarësimit në Kombet e Bashkuara, jo nga një halif. Me siguri, nuk ka asnjë sistem brenda botës muslimane për të mbikëqyrur legjitimitetin islam. Organizata e Konferencës Islame, e themeluar në vitin 1969, do të mund ta ushtronte këtë funksion, dhe mund të thuhet se ka anëtarësim të zëvendësuar në një agjenci ndërqeveritare për njohjen e Halifit. Vetë Abdulmexhidi II ishte më shumë si një aktor në histori, si një kalimtar, duke parë ngjarje të shpalosura rreth tij që sollën botën e tij, dhe rolin e tij brenda asaj bote, deri në fundin e saj.

Sulltan Abdulmexhidi II – Halifi i fundit

Përndryshe, Sulltan Abdulmexhidit II shumë herët iu dha titulli i Gjeneralit në Ushtrinë Osmane për meritat e tij të përgjithshme, por ai megjithatë nuk ishte njeri me prirje ushtarake. Atë më shumë e tërhiqnin artet e bukura, letërsia, historia, analet.

Ai vlerësohet si një nga piktorët më të rëndësishëm të artit osman të periudhës së vonë. Piktura e tij të Haremi Sherifit, që gjenden në një koleksion muzikor modern, dhe të gruas së tij, Shehsuvar Hanëm, duke lexuar romanin Faust të J. W. Goethes, shprehin ndikimin e Evropës perëndimore në rrethin e tij elitar. Këto u shfaqën në një ekspozitë të vitit 1918 të pikturave osmane në Vjenë. Vetë-portreti i tij personal me pamje moderne mund të shihet në Stamboll.

Abdulmexhidi II ishte gjithashtu një koleksionist i zjarrtë i fluturave, një veprimtari që ai ndoqi gjatë 20 viteve të fundit të jetës së tij. Revista e tij e preferuar ishte Revue des deux Mondes.

__________

Marian Kent, The Great powers and the end of the Ottoman Empire, Londër, UK: G. Allen & Unwin, 1984.

Cengiz Özak?nc?, Haremde Beethoven, Sarayda Goethe: Son Halife Abdülmecid Efendi, Bütün Dünya dergisi, ?ubat 2011.

?lber Ortayl?, Türk resminin öncü halifesi Abdülmecid, Milliyet gazetesi, 03.12.2007.