Zeri Islam

Ndërsa shumë vende në mbarë botën fillojnë të rihapen me kujdes, kthimi në "jetën normale" gjatë pandemisë nuk është një dhuratë nga Zoti për ata që vuajnë nga një sërë kushtesh të shëndetit mendor ose për viktimat e abuzimit në familje. UN Women ka zbuluar se pandemia ka çuar në një “rritje të dhunës me bazë gjinore dhe paralajmëroi se pandemia ka të ngjarë të prekë në mënyrë disproporcionale gratë”. Me ankthin që rrethon vetë virusin, së bashku me valët e paprecedentë të pushimeve nga puna dhe falimentimet e korporatave, izolimin social dhe burimet e pamjaftueshme të komunitetit, specialistët e shëndetit mendor dhe ofruesit e tjerë të kujdesit po bëjnë përpjekje shtesë për të kontrolluar pacientët për mendime vetëvrasëse dhe parandalimin e teknikave të parandalimit të vetëvrasjeve. Sigurisht, terapia luan një rol të madh në këtë proces dhe tashmë po sheh një rritje të kërkesës gjatë muajve të kaluar.

Në dritën e këtyre rrethanave fatkeqe, është koha për të rishikuar udhëzimet islame mbi marrëdhëniet me pacientin në lidhje me këshillimin për shëndetin mendor. Në librin e Kutaiba Chaleby, Psikiatria Ligjore në Jurisprudencën Islame (Forensic Psychiatry in Islamic Jurisprudence), lexohet në mënyrë të përsëritur për shkëlqimin e diturisë islame në parashikimin e nevojave më të gjera shëndetësore të shoqërisë, nxjerrjen e vendimeve ligjore me dhembshuri dhe harmonizimin e qasjeve të ndryshme për të arritur një vendim. Në këtë artikull, ne do të diskutojmë perspektivën islame mbi ligjet e detyrueshme të detyrës për të paralajmëruar në terapi, e njohur gjithashtu si rregulli Tarasoff, bazuar në kërkimin e Chaleby.

Një koncept udhëzues në terapi është privilegji, i përcaktuar si "e drejta e pacientit për të mbajtur privatisht ose për të lëshuar çdo informacion që i është komunikuar mjekut të tij". Aspekti i shenjtë i komunikimit ndërmjet dy individëve mbahet me zell në Kur’an, kur Pejgamberi Jakub i thotë Pejgamberit Jusuf: “O biri im, mos ia trego ëndrrën tënde vëllezërve të tu, përndryshe ata do të kurdisin një komplot kundër teje”.[2] Çuditërisht, u zbulua në një provë të kontrolluar të rastësishme se individët kanë 20% më shumë gjasa të jenë të gatshëm të diskutojnë çështje të ndjeshme pas një sigurimi të konfidencialitetit.[3]

Në vitet 1960, Tarasoff kundër Regjentëve të Universitetit të Kalifornisë vendosi që kur janë në dijeni të informacionit që kërcënon dëmtimin fizik të një pale të tretë, profesionistët e shëndetit mendor janë të detyruar të tradhtojnë konfidencialitetin e pacientit për të mbrojtur viktimën e synuar.[4] Rregulli u kodifikua në fund të një rasti në të cilin një pacient që vuante nga skizofrenia informoi psikologun e tij për qëllimin e tij për të vrarë një grua të paidentifikuar (por të identifikueshme). Psikologu informoi autoritetet e kampusit dhe pacienti u ndalua për një kohë të shkurtër përpara se të lirohej. Viktima e synuar dhe familja e saj nuk u informuan kurrë, dhe disa javë më vonë, ish-pacientja e vrau atë. Gjykata deklaroi në mënyrë të famshme, "Privilegji mbrojtës përfundon kur fillon rreziku publik", dhe sipas këtij rregulli, mbrojtja e ofruar nga privilegji mund (dhe duhet të revokohet, në disa shtete të SHBA) në rrethana të jashtëzakonshme për të parandaluar dëmtimin publik.[5]

Në Shtetet e Bashkuara, privilegji përgjithësisht humbet kur ka 1) një raport për abuzimin e fëmijëve; 2) shtrimi i pavullnetshëm në spital; 3) urdhër gjykate; 4) nëse gjendja mendore e personit është në pyetje për sa i përket kontestit; dhe 5) për qëllime të këtij neni, për të mbrojtur një palë të tretë.[6] Në këtë rast, mund të argumentohet se psikiatri duhet të veprojë në interes të publikut duke paralajmëruar personin që mund të jetë viktima e synuar nga pacienti. Në shikim të parë, kjo ka kuptim duke marrë parasysh se njerëzit me probleme të shëndetit mendor kanë deri në pesë herë më shumë gjasa të jenë të dhunshëm sesa popullata e përgjithshme.[7]

Ndërsa rregullat e Tarasoff mund të kenë qëllim të mirë, një analizë ekonomike zbuloi se "ligjet e detyrueshme të detyrës për të paralajmëruar [shkaktuan] një rritje të shkallës së vrasjeve prej 0,4, ose 5 për qind."[8] Siç vërejnë autorët në Perfundimi:

[Ligjet e detyrueshme për të paralajmëruar] ndryshuan stimujt për pacientin dhe mjekun në mënyrë që pacienti të ketë një nxitje për të ndaluar prirjet vrasëse dhe mjeku ka një nxitje për të mos eksploruar prirjet vrasëse. Për më tepër, këto ligje rrisin përgjegjësinë ndaj profesionistëve shëndetësorë dhe i nxisin ata profesionistë që të mos trajtojnë pacientët më të rrezikuar; të paktën ata ia bëjnë të qartë gjendjen aktuale të ligjit pacientit, në mënyrë që të sugjerojnë shtypjen e deklaratave më të rrezikshme dhe ta lënë psikologun në injorancë pa përgjegjësi për gjendjen e vërtetë mendore të pacientit.

Për më tepër, nuk ekzistojnë udhëzime klinike të qëndrueshme për zbatimin e rregullit, me variacione të aplikimit midis shteteve dhe ofruesve individualë të kujdesit shëndetësor.[9] Ekziston një situatë e paqëllimshme dhe e mundshme Catch-22 që e vendos ofruesin në përgjegjësi për shkeljen e konfidencialitetit dhe anasjelltas në rrezik të përgjegjësisë civile për dështimin për të mbrojtur një palë të tretë të kërcënuar nga viktima.[10]

Ligji islam merr një qasje të ndryshme, duke theksuar konfidencialitetin mbi "interesin publik" të perceptuar dhe atë që mund të keqinterpretohet si e tillë. Së pari duhet përmendur se natyra e marrëdhënies mjek-pacient sipas ligjit islam është ajo në të cilën nuk ka një ndarje të qartë ndërmjet detyrave morale dhe ligjore. Mjeku është i lidhur si nga ana profesionale ashtu edhe nga morali, në atë masë që ligji islam e konsideron braktisjen e një pacienti të barabartë me refuzimin e trajtimit dhe një mëkat para Zotit (dhe mund të përballet me pasoja të kësaj bote, sipas disa shkollave të jurisprudencë). Po kështu, Chaleby shkruan se pasi amaneti (besimi) dhe ruajtja e integritetit është një detyrim, një mjek nuk mund të detyrohet me ligj të shkelë konfidencialitetin, qoftë edhe nga një gjyqtar.[11] Ligji islam nuk specifikon rastet e veçanta në të cilat lejohet thyerja e privilegjit, sepse përgjegjësia kryesore e zbulimit i vendoset ofruesit. Ibn Haxheri theksoi mbajtjen e konfidencialitetit edhe përballë presionit nga gjykatësi ose sundimtari.[12] Kodi moral i Islamit udhëzon të gjitha profesionet, dhe nën këtë kuadër, mjeku peshon parimet përkatëse për të përcaktuar nëse situata kërkon shkelje të konfidencialitetit.

Chaleby vazhdon të argumentojë se ligjet e detyrueshme të detyrës për të paralajmëruar prishin marrëdhëniet midis mjekut dhe pacientit:

…shumë pacientë nuk ia bëjnë të ditur plotësisht terapistit të tyre, në mënyrë që terapisti as të mësojë për ndonjë kërcënim ndaj një pale të tretë dhe as të jetë në gjendje të përpiqet të shkëpusë pacientin nga kryerja e kërcënimit.[13]

Në sheriat, një palë e tretë nuk mund ta shkarkojë mjekun nga ruajtja e konfidencialitetit. Nga kjo, kuptohet se marrëdhënia ndërmjet pacientit dhe ofruesit në sheriat është e shenjtë, me qëllim që të mbështesë ofruesin në kryerjen e trajtimit më të mirë në shkallën më të lartë të mundshme. Ndërsa më shumë muslimanë në Perëndim hyjnë në profesionet mjekësore, duhet të bëhen kërkime të mëtejshme mbi etikën islame në mjedisin modern terapeutik dhe përfitimet që mund të nxjerrim.

Ndërsa ne vazhdojmë të jetojmë në normalitetin e ri të distancimit social dhe maskave të fytyrës, është e rëndësishme të mbetemi të vetëdijshëm se si pandemia po i zhvendos nevojat dhe prioritetet e shëndetit mendor, duke përfshirë nevojën për të lejuar që pacienti të ndajë hollësitë intime. Ne nuk duhet të harrojmë urtësinë universale dhe të përjetshme të Islamit në një epokë laike që e shkëput shpirtëroren nga punët tona të përditshme.

Përktheu[14]:

N. Ibrahimi