Arsimim-edukimi mediatik i njeriut është pjesë e shkencës së komunikimit, i cili po zhvillohet gjithnjë e më shumë si rezultat i tronditjes së revolucionit të komunikimit dhe tendencave globale të medias. Është një term që është përdorur në botë prej disa kohësh dhe u përkufizua në Konferencën për Literaturën Mediatike në vitin 1992 (National Leadership Conference on Media Literacy, 1992) si aftësia për të hyrë, analizuar, vlerësuar dhe transmetuar mesazhe përmes mediave (Aufderheide, 1992). Sipas mendimit të Nada Zgrabljić-Rotar (Zgrabljić-Rotar, 2005) ky arsimim-edukim është: “Ky përkufizim fokusohet në konceptin e edukimit mediatik, i cili nis nga media si një burim pozitiv informacioni dhe argëtimi, për të cilin nevojiten të përvetësohen ose ndërgjegjësohen shumë njohuri dhe aftësi të ndryshme. Shoqëritë më të zhvilluara nuk i lënë individët të kujdesen për veten dhe të menaxhojnë në mënyrë josistematike përvetësimin e këtyre njohurive, por inkurajojnë strategji të ndryshme sociale të edukimit mediatik, duke ndjekur shembuj dhe rekomandime pozitive ndërkombëtare. Në vitet 1970, UNESCO ngriti çështjen e edukimit mediatik. Bazuar në idenë e rëndësisë së medias në jetën e individëve dhe familjeve, ata kërkuan që shkencëtarët të takohen në nivel ndërkombëtar për të hetuar mënyrat e përfshirjes së edukimit mediatik në sistemet arsimore të të gjitha vendeve të zhvilluara dhe më pak të zhvilluara”.
Dhe ndërsa në shumë shoqëri të botës, duke përfshirë mjedisin tonë, shteti, duke kuptuar seriozitetin e problemit të edukimit mediatik, përmes sistemit të tij arsimor punon në edukimin mediatik të qytetarëve, këtu qytetarët janë lënë në dorë të tyre të merren me fenomenin e ekspansionit mediatik. Në vendet si Australia, Finlanda, Danimarka, Kanadaja, Hungaria, Gjermania, Norvegjia, Irlanda, Sllovenia, Suedia dhe Britania e Madhe, arsimimi mediatik është pjesë e kurrikulës. Në disa vende të tjera, ka një përfshirje minimale të shkrim-leximit mediatik në mësimet shkollore si Kroacia fqinje, Austria, Holanda ose SHBA.
Në mungesë të një nisme shtetërore e cila do të synonte një “arsimimin mediatik” të qytetarëve, Bashkësia Islame dhe Ulemaja do të mund të futeshin në ujërat e medias, për shkak të ndjeshmërisë së imazhit mediatik të imamëve dhe faktit se ata gjithnjë e më shpesh dhe kundër vullnetit të tyre, shpesh me keqdashje, në, por edhe për hir të suksesit të misionit të tyre, të hedhin hapat e parë për njohjen e mëtejshme të imamëve dhe mësuesve fetarë aktualë dhe veçanërisht të ardhshëm me parimet e “edukimit mediatik”. Qoftë kjo të bëhet përmes kurrikulës dhe programit të institucioneve arsimore të Bashkësisë Islame apo përmes seminareve të specializuara, ka hapësirë të mjaftueshme që imamët të zhvillojnë aftësinë për të aksesuar, analizuar, vlerësuar dhe transmetuar mesazhe përmes mediave.
Natyrisht, duhet të theksojmë, dhe siç shihet edhe nga hyrja, se “arsimimi mediatik i imamëve” nuk është i vetmi imperativ për ne, por se ai vlen për të gjitha shtresat e shoqërisë, madje edhe për fëmijët. Por tema e forumit na shtyn të theksojmë marrëdhënien mes imamëve dhe mediave, pra njerëzve që përfaqësojnë Islamin dhe IZ-në në kontakt me publikun. Të punosh në konceptin e arsimimit mediatik për imamët nuk do të thotë të përpiqesh t'i kthesh imamët në gazetarë, por të zhvillosh aftësi refleksive dhe produktive për përdorimin e medias dhe të zhvillosh një qasje analitike dhe kritike ndaj përmbajtjes mediatike.
Për një kohë të gjatë, domosdoshmëria e njohjes së medias dhe teknologjive të reja nuk është vetëm për një rreth të ngushtë profesionesh të specializuara. Mediat janë bërë pjesë e përditshmërisë sonë dhe prej kohësh ato “nuk pasqyrojnë realitetin tonë, por e ndërtojnë atë”. Nëse merret parasysh roli i rëndësishëm që luajnë imamët në shoqërinë tonë dhe ndikimin që ata kanë te njerëzit, ku imamëve u kërkohet shpesh që - veçanërisht në mesin e xhemateve më pak të arsimuara dhe në zonat rurale - të jenë interpretues të ngjarjeve në frymën e vlerave islame, është thelbësore që imami të ketë aftësinë për të kuptuar në mënyrë analitike, kritike dhe kontekstuale lajmet dhe ngjarjet për të cilat informacioni zakonisht merret vetëm përmes mediave.
Po të kemi parasysh se në shumicën e xhemateve tona, prirja është që hytbeja të jetë “tematike”, d.m.th të merret me ngjarjet aktuale dhe jo vetëm me mesazhe morale universale, apo të shkencës tradicionale fetare, na bëhet e qartë pse në kohën e sotme është e pamendueshme që të kemi një hoxhë të suksesshëm që nuk i përdor aftësitë bazë të arsimimit mediatik ose nuk e lë që t'i fitojë këto aftësi në mënyrë të pavarur. Për të mos përmendur se si është tashmë në shoqërinë e BeH, për të marrë një pasqyrë të saktë edhe të ngjarjeve të përditshme dhe për të mbledhur informacionin më bazë nga shtypi i përditshëm, është e nevojshme të dihet gjithçka, nga struktura e pronësisë së gazetës deri tek ajo personale, marrëdhëniet ndërmjet aktorëve të qarqeve të pushtetit të Sarajevës.
Te hoxhallarët e ardhshëm, si dhe ata që tashmë janë imamë, duhet të ndërgjegjësohet se mediat e sotme dëshirojnë sensacionalizmin dhe se janë të paktë ata që kontrollojnë lajmet dhe që mendojnë për pasojat që mund të kenë lajmet e pasakta apo ndërtimet mediatike në jetën private të dikujt dhe karrierën profesionale. Në këtë kuptim, çdo veprim i imamëve që në çfarëdo mënyre mund të lidhet me sjellje të papërshtatshme duke marrë parasysh pozitën që ata kanë në shoqëri, është sensacion për shumicën e mediave dhe do ta përdorin me kënaqësi. Ndërsa mediat fitojnë rëndësi në ekonominë globale dhe lokale, theksi po zhvendoset nga dimensioni i tyre kulturor dhe arsimor në atë ekonomik. Çfarë është e drejtë dhe çfarë është e gabuar, flitet gjithnjë e më pak në botën e medias. Gara për të qenë i pari që raporton i jep përparësi shpejtësisë së marrjes së informacionit mbi saktësinë, verifikimin e fakteve dhe përdorimin e burimeve të shumta.
Krahas kësaj, “elektriciteti” etnik dhe fetar i këtyre hapësirave tona mediatike ndriçon edhe më shumë hoxhallarët, veprimet e të cilëve, veçanërisht në botën islamofobike të pas 11 shtatorit, tentohen të paraqiten përmes prizmit të “kërcënimit islam”. synimi i thellimit të stereotipeve të shumta për myslimanët.
Për më tepër, njohuritë mbi teknologjitë e komunikimit dhe praktikat e komunikimit janë bërë baza e suksesit të misionit të Bashkësisë Islame, veçanërisht në punën me brezat e rinj ku është sërish në plan të parë. Të rinjtë sot jetojnë gjithnjë e më shumë në botën e tyre virtuale të teknologjive dixhitale, dhe kjo është arsyeja pse është e nevojshme jo vetëm ta njohin atë botë në mënyrë që të rinjtë të kuptojnë njëri-tjetrin dhe në mënyrë që hendeku midis tyre dhe edukatorëve të tyre (nëse është prind, mësues feje apo imam) nuk thellohet edhe më shumë. Sot, të rinjtë kalojnë gjithnjë e më shumë kohë në jetë virtuale paralele si platforma sociale Second Life apo rrjetet sociale Facebook apo Twitter. Në forume dhe blogje, të rinjtë mësojnë më shumë për botën sesa ndoshta nga prindërit dhe mësuesit e tyre. Në internet, qeveria po bën një luftë të vogël ideologjike mbi interpretimin e Islamit dhe të gjitha sektet që u shfaqën në Bosnje dhe Hercegovinë pas luftës kanë portalet dhe aktivistët e tyre që promovojnë me këmbëngulje fetva dhe pikëpamjet e mentorëve të tyre. Kjo është arsyeja pse nuk është vetëm e nevojshme të kuptosh këtë botë të re virtuale, por edhe të marrësh pjesë në të.
Së paku një brez i ri, më i ri, imamësh do të mund të ishte i pranishëm në atë botë virtuale dhe për këtë është e nevojshme të zotërohen aftësitë bazë, për të cilat insiston koncepti i "arsimimit mediatik". Procesi i edukimit mediatik tek qytetarët duhet të zhvillojë vetëdijen se të drejtat e komunikimit konsiderohen të drejta themelore të njeriut. Imami, si çdo qytetar, duhet të jetë i vetëdijshëm se ka “të drejtën e informimit të saktë, të drejtën e pjesëmarrjes në media dhe të drejtën e privatësisë”.
Gjithashtu, është e rëndësishme që kushdo që merret me çdo lloj pune publike të njohë rregulloret bazë ligjore që rregullojnë hapësirën mediatike. Imami i sotëm duhet të dijë procedurat për të reaguar ndaj asaj që ai e konsideron si përmbajtje të papërshtatshme në shërbimet publike, televizionet dhe radiot private apo mediat e shkruara. Ne jetojmë në një shoqëri ku të gjithë ata që janë aktivë shoqërorë duhet të jenë të njohur me Ligjin për të Drejtën e Qasjes në Informacion, Ligjin për Mbrojtjen nga Shpifja FBIH, dhe shpesh postulatet bazë në punën e Këshillit të Mediave të Shkruara të Bosnjës dhe Hercegovinës dhe Agjencia Rregullatore e Komunikimeve.
Hapësira e dhënë për këtë kontribut në diskutimin mbi temën e dhënë nuk jep mundësinë për të parë të gjitha aspektet e futjes eventuale të konceptit të "edukimit mediatik" në procesin arsimor në Bosnjë dhe Hercegovinë, por kontribuon në diskutim. , mund të themi se në vend të frikës nga media dhe "panikut moral", dhe shpalljes së të gjithë esnafit të gazetarëve si armiqësor ndaj vlerave islame, dhe shpeshherë përballjes së panevojshme me media të caktuara, duhet bërë më shumë për të ndërtuar publikun e vet. strategjinë e marrëdhënieve dhe krijimin e kushteve për fillimin e procesit të "edukimit mediatik" të imamëve, e më vonë edhe të xhematëve. Media nuk është as e mirë as e keqe, është ajo që ne e bëjmë prej saj.
Literatura:
1. AUFDERHEIDE, P. (1992) A Report of the National leadership conference on media literacy. http.//www.interact. uoregon/MediaLit/FA/aufderheide/report.html.
2. ZGRABLJIĆ ROTAR, NADA (2005). Mediji - medijska pismenost, medijski sadržaji i medijski utjecaji (Media - Media Literacy, Media Content and Media Effects), Mediacentar, Sarajevë.
Burimi:
Muhamed Jusić, Medijska pismenost imama, në: Novi Muallim • 2009, nr. 39, fq. 23-26, në:
https://www.academia.edu/112220790/Medijska_Pismenost_Imama_Media_Literacy_Among_the_Imams
Shfletuesi i Kur'anit
Lajme