Zeri Islam

Bisedoi: Mehmet Gündem
Të kuptosh - të japësh kuptim...
Çdo përplasje në të njëjtën kohë nënkupton edhe një takim, një afrim dhe në vete përmban shanset.
Mungesa e takimit ndërkaq nënkupton injorimin.
Ta injorosh atë që është dhe ekziston nuk ka kuptim tjetër pos se të ndërtosh zona të problemeve të mundshme.
Njeriun, kohën, hapësirën, mendimin dhe besimin që ti nuk e njeh, e injoron, e zhvlerëson, e tjetërson, nesër të kthehet si “armik”.
Largësitë i ushqejnë, i zmadhojnë, i zhvillojnë dhe i jetësojnë ndjenjat e armiqësisë të përqendruara në “frikë dhe mbrojtje”. Atje njeriu vret për të jetuar. Vrasja kurrë nuk është ndonjë aftësi, ajo është gjendje e paaftësisë dhe e dështimit.
Afërsia ndërkaq, edhe përkundër dallimeve, i hap derën bashkëjetesës herë duke treguar mirëkuptim e herë duke e pëlqyer.
Bashkëjetesa e bashkëpunimi krijojnë të drejtën (ligjin), përgjegjësinë, probleme të reja mirëpo asnjëra nuk vret dhe nuk është e pazgjidhshme. Kjo gjendje na zhvillon edhe neve po edhe aftësitë tona, para së gjithash e zhvillon aftësinë tonë për zgjidhje të problemeve.
Është mirë të kuptojmë, është mirë të mundohemi të kuptojmë. Mirë është edhe të lehtësojmë të kuptohemi. Të mirën është mirë t’ia bëjmë edhe vetvetes edhe të tjerëve...
Atë që sociologia Nilüfer Göle e bëri me Mahremin Modern, me Modelet Meleze dhe Fytyra Publike e Islamit, arriti ta bëjë edhe me veprën Ndërthurje: Islami dhe Evropa; arriti të kuptojë e ta lehtësojë të kuptuarit...

PERËNDIMI MUND TA SHIKOJË VETVETEN NË PASQYRËN E TURQISË
“Kah fundi i viteve ’90, aventurat e ndërtimit të vetvetes që haseshin te shoqëritë jashtë Perëndimit, ju i shpjeguat me termin “modernizëm jashtë-perëndimor”. Ç’u bë me këtë rrugëtim, iu afruan Perëndimit apo u larguan prej tij?”
N. Göle: Le të shikojmë përmes prizmit të Turqisë. Nuk përjetohet ndonjë largim nga Perëndimi, porse një takim i përsëritshëm me të. Në modernizmin jashtë-perëndimor referencë merret sërish Perëndimi, mirëpo në leximin e këtij modernizmi ka dallime, ai ushqehet edhe nga historia jonë, nga pellgu ynë kulturor. Pra, përtej një imitimit të keq të Perëndimit, kjo ka edhe anën e vet krijuese. Madje edhe laicizmin mund ta mendojmë në këtë mënyrë, edhe pse është marrë si frymëzim nga Franca, në një shtet musliman ai mund të fitojë një aksent tjetër, një ngjyrë tjetër, një fytyrë tjetër, e sidomos një fytyrë femërore. Ne nuk e kemi parë shpesh këtë, në dorë gjithnjë kishim pasqyrën e Perëndimit, vetveten e shikonim përmes hipotezës së mangësisë.

“Tani kjo gjendje e ka humbur vlefshmërinë. Brenda këtyre takimeve ka edhe përplasje, mirëpo përjetohet edhe një ndryshim nga ndikimi reciprok”.
N. Göle: Ka ndërthurje. Ky ndryshim në fakt është ndryshimi i vetë Turqisë. Këtë e solli procesi i anëtarësimit të Turqisë në bashkësinë evropiane.

”Çfarë ndryshoi dhjetë vitet e fundit?”
N. Göle: Në Francë më shumë jam ndeshur me çështjen e Turqisë e të Islamit sesa të Perëndimit. Më herët mendonim se sa më shumë që të shkonim drejt Perëndimit aq më shumë largoheshim prej Lindjes, ndërkaq sot sa më shumë drejt Perëndimit që të shkojmë aq më shumë takohemi me Lindjen. Atëherë, desha s’desha, u detyrova që vizionin tim t’ia përshtat këtij realiteti. Unë nuk studioja Evropën, mirëpo do s’do, fillova të hyj në çështjen e Evropës përmes derës së Islamit e të Turqisë dhe ta lexoja Evropën në pasqyrën e Turqisë dhe të Islamit.

KA PËRPLASJE DHE AFRIM
“Gjatë këtij procesi në Turqi Islami dhe laicizmi, Islami dhe demokracia, kurse në Perëndim Islami dhe modernizmi shiheshin në gjendje kundërshtie e përplasjeje. Me kalimin e kohës a filluan këto dyja (Turqia dhe Evropa) t’i ngushtojnë gërshërët e tyre?”
N. Göle: Qasja e ngushtimit të gërshërëve është një vëzhgim i drejtë, sepse ato edhe iu afruan njëra-tjetrës edhe u shtuan pikat e përplasjeve mes tyre. Ka edhe konvergjenca edhe afrime. Ne bashkë me afrimin drejt Evropës, filluam t’i përkufizojmë ndryshe edhe problemet tona. Filluam të vetëdijesohemi në formë të re. Kjo nuk shkoi në dëm tonin, porse gjithnjë po na rrit besimin në vetveten. Ndërkaq Evropa në dhjetë vitet e fundit ka filluar të vetëdijesohet për Islamin brenda saj. Nuk është proces i lehtë të vetëdijesohesh për dallueshmëritë e laramanit.

“Turqia dëshiron të hyjë në BE, mirëpo brenda BE-së ngrihet zëri kundër...?”
N. Göle: Ka një kundërshti. Turqia nga njëra anë i vazhdon bisedimet për anëtarësim, e nga ana tjetër nuk është në pozitë të dëshirueshme. Evropianët thonë se mes nesh nuk ka dashuri, andaj edhe nuk duam martesë të dhunshme me ju. Më herët situata shikohej kështu: po t’i themi Turqisë jo, a thua do të shkonte në sheriat apo në grusht shteti. Sot Turqia nuk shkon te asnjëra. Edhe pozita e “mësuesisë” së Evropës po zbehet.

“A po del Turqia nga situata e një shteti që bart probleme?”
N. Göle: Krahasuar me të kaluarën po. Mirëpo kjo nuk nënkupton një vend pa probleme. Turqia, përmes përvojës së vet të brendshme që zotëron, ka mundësinë dhe potencialin të tregojë rrugët paqësore, pluralizmin, madje edhe mundësinë e bashkëjetesës së laikes dhe Islamit, e jo të zgjedhjes së njërës apo tjetrës si kundërshtare të ndërsjella. Kjo situatë Turqisë i jep një rol shumë të rëndësishëm në botë. Nëse Turqia arrin ta përfundojë e ta sqarojë këtë përvojë, do tu japë shansin edhe shteteve islame edhe Evropës “të mendojnë në një mënyrë të re”.

“A ka filluar Turqia të duket si një shtet pa grusht shteti ushtarak dhe ku shumica nuk mbisundon mbi të tjerët?”
N. Göle: Nuk ka filluar të duket kështu, mirëpo analizat në këtë drejtim sapo kanë filluar. Mos harroni se procesi i Turqisë është edhe shumë kompleks edhe nuk ka rënë mirë në binarët e tij. Bile edhe verën e kaluar gati sa nuk u mbyll partia që qeveris, gati sa nuk u bë grusht shteti... Sa thua se u bë, menjëherë kalon në gërshërë të tjerë...

VIHET NË PYETJE VETËDIJA ISLAME
“Ju thoni se Islami në Evropë e vë në dyshim vetëdijen e botës moderne?”
N. Göle: Po, dhe në të njëjtën kohë bëhet bashkëkohës i vetëdijes së botës moderne.

“A thua Perëndimi takimin me të tjerët e shikon si një tolerancë?”
N. Göle: Ekziston një ndjenjë e këtillë. Toleranca që më së shumti nënkupton “tjetrin”. Perëndimorët shpesh e përsërisin fjalën: “Këtu kemi filluar të invadohemi nga të huajt, ne tani nuk e ndiejmë veten si në shtëpi”.

“A është kjo e vërtetë apo vetëm një ndjenjë?”
N. Göle: Kjo është një frikë e vërtetë. Mërgimtarët në Perëndim sikur kanë filluar të gëzohen e kënaqen kur po i shfaqin dallimet e tyre. Nga aspekti i perëndimorëve sot ekziston çështja e islamizimit të mërgimtarëve. Nuk identifikohen sipas vendit nga vijnë, porse nga feja të cilës i takojnë. Në vend që të thonë punëtorët turq, thonë muslimanët. Kjo nuk është vetëm çështje perceptimi, te shumica vihet re nxjerrja në pah e muslimanizmit. Edhe kjo tregon se Islami është bërë një çështje e Evropës.

“Shikuar nga Evropa, kjo situatë është një problem që kërkon zgjidhje?”
N. Göle: Jo si një problem por si një proces që duhet përjetuar, si një krijim i vetëdijes reciproke. E ndajmë të njëjtin vend, të njëjtin shtet, e ndonjëherë edhe të njëjtin projekt, mirëpo jo gjithherë i ndajmë të njëjtat vlera. Është e vërtetë se ekziston një përplasje vlerash. Mbulesa e kristalizoi këtë, u bë simbol i kësaj. Si barazia mashkull-femër, ashtu edhe vlerat demokratike të Evropës, kanë filluar të identifikohen me seksualitetin. Pra evropianët dhe muslimanët e provojnë pragun e tolerancës së njëri-tjetrit.

“Sipas vëzhgimeve Tuaja, a mund këto dy botë të jetojnë bashkë?”
N. Göle: Për momentin janë duke jetuar...

“E pra ky proces nuk do të çojë në kaos, porse në një situatë të tretë...?”
N. Göle: Po, mund të thuhet një situatë e tretë. Evropa pakëz është e detyruar të heqë dorë nga identiteti i saj i pastër. Po edhe muslimanët. Kur të dyja palët ta pranojnë metamorfozën, kjo do të ndodhë. Zaten nuk mund të rrish me identitetin tënd të pastër, proceset e kanë dëshmuar këtë. Temat që i diskutojnë dhe problemet me të cilat ndeshen muslimanët e Turqisë nuk janë të njëjta me ato të muslimanëve turq që jetojnë në Evropë. Si të fillosh me çështjen e situatës së një vajze muslimane që dashurohet në një jomusliman e deri te lartësia e minares së xhamisë, ke një varg diskutimesh të nxehta. Në disa vende kërkohet që xhamitë të ndërtohen pa minare, pra vihet në diskutim pamja dhe dukshmëria e muslimanizmit. Muslimanizmi tanimë merr edhe ngjyrat e Evropës.

PO EDHE EVROPA NDRYSHON
“Ndryshojnë edhe pyetjet e vështirësitë...?”
N. Göle: Përjetohet ndikimi dhe ndryshimi i ndërsjellë, mirëpo Evropa po i reziston kësaj më shumë se muslimanët. Ngase atë që e do Evropa është që të gjithë të bëhen krejtësisht si ata...

“Tejkalimi i identitetit, i pastërtisë dhe degjenerimi është kjo, apo...?”
N. Göle: Pikërisht kjo pikë. Atje nuk ndodh kollaj ajo gjendja e melezizmit, hibridizimit. Pra në ato ndërthurje ka pak edhe dhunë. Edhe Perëndimi shkon duke e shtuar dozën e provokimit. Ka një kundërshtim të ndërsjellë, një lidhje fuqie. Kjo është një situatë që nuk mund të merret në kontekstin multikulturor pa e kuptuar mirë e drejtë dukurinë e dhunës.

“Pra juve nuk ju mjafton pyetja e qasjes së sociologjisë së emigrantëve, se muslimanët janë integruar në Evropë...?”
N. Göle: E ka tejkaluar atë pikë. Muslimanët, Islami janë bërë çështje e Evropës dhe Evropa ka ardhur në pikën e diskutimit të vlerave të saj... Vetë Evropa po ndryshon.

“A mund Evropa ta lexojë vetveten përmes përvojës së Turqisë?”
N. Göle: Duhet lexuar, mirëpo kjo kërkon vijuesen: ne me vite të tëra më herët e kemi fituar aftësinë dhe zotësinë e leximit të përvojave dhe historisë sonë përmes pasqyrës së Perëndimit. Po edhe njohjen e Perëndimit... E kundërta e kësaj për Perëndimin është shumë e vështirë. Për shembull, kur doli diskutimi rreth mbulesës ata nuk janë të gatshëm ta pranojnë këtë e të thonë “ja edhe te ne u bë”, kjo i prek ata në sedër. Ata besojnë se janë sipërorë dhe se Islami vjen pas. Pra duan ta vazhdojnë paradigmën e prapambeturish. Kur ne themi se jemi modernizuar, kjo i shqetëson ata. Në kuptimin se jetojmë në të njëjtën kohë, në të njëjtin shekull dhe se e ndajmë të njëjtin vend dhe se nuk ekziston më paradigma e prapambeturisë. Muslimanët po dalin me dëshira të ndryshme, me një modernizëm të ndryshëm kulturor.

“Perëndimi, a e sheh si alternativë të vetvetes interpretimin e ndryshëm të modernizmit?”
N. Göle: Këtë e sheh si një sfidë, si një ecje prapa dhe si një uzurpim të të drejtave. Ata thonë sapo i fituam të drejtat, gruaja perëndimore sapo u lirua nga presioni i kishës dhe i fetarisë, e tani përpara po na del një fetari tjetër e cila do ta shtypë sërish gruan. Shtrohet pyetja se ç’do të bëhet me të drejtat e homoseksualëve. Tek ata ekziston frika, sikurse te ne turqit rreth republikës, këta “do të na çojnë prapa”.

TURQIA E KA MERITUAR KËTË GJENDJE
“Nëse e marrim në këtë kontekst pikëvështrimin dhe hapjen e kryetarit të SHBA-ve ndaj Turqisë dhe botës islame, ç’dëshiron ai t’i thotë Perëndimit?”
N. Göle: Kujdesin që Obama e shfaqi ndaj Turqisë, ka shkaktuar shqetësim në Evropë. Mirëpo këtu ka një ndryshim të vogël, më herët pozitën e Turqisë e përcaktonte Amerika, kurse sot në këtë pozitë që është dhe që e gjeti edhe përkrahjen e Obamës, Turqia erdhi vetvetiu, madje edhe përkundër Amerikës. Momenti kur parlamenti turk refuzoi përdorimin e hapësirës turke për operacionet në Irak përbën një kthesë historike. Ne kishim frikë, mirëpo kjo autonomi i shkoi për shtati Turqisë. Amerika e Bushit ndryshoi, në sytë e Obamës Turqia ka fituar në vlerë. Kemi një Evropë që nuk e do Turqinë, mirëpo edhe Evropa ka mundësi të mos mbetet e njëjta, ajo mund të ndryshojë. Çështja e Islamit në Amerikë ishte “një tjetër” i jashtëm, kurse në Evropë është “një tjetër” i brendshëm. Kurse Turqia si një vend kandidat e vuri në pyetje identitetin e Evropës. Deri më sot nuk pati diskutime të këtilla. Bisedohen kufijtë, ku do të nisin kufijtë e qytetërimit, ç’është dallimi, nëse e marrim Turqinë a do të mbetemi akoma evropianë, nëse Turqisë i thuhet po, a nuk është kjo mohim i kujtesës sonë historike, a do ta harrojmë rrethimin e Vjenës... Pra, Turqia për Evropën është bërë një provim i vërtetë.

“Si lexohet kandidimi i Turqisë për në BE`”
N. Göle: Ka dalë nga të qenët çështje dosjeje, për Evropën është bërë çështje e njohjes së vetvetes. Evropa nëpërmjet diskutimit rreth Turqisë është duke ecur drejt një sistemi të ri të vlerave. Përveç asaj se Turqia duhet t’i bëjë detyrat e shtëpisë, përcaktuese është edhe pyetja se çfarë identiteti do t’i ndërtojë Evropa vetvetes. Evropa ka filluar ta përcaktojë identitetin e saj me qëndrimin kundruall kandidimit të Turqisë. Kandidimi i Turqisë i dha shkas Evropës që ajo ta marrë në pyetje vetveten. Këtu Islami nuk është një faktor pasiv, porse aktiv. Në krijimin e paskëtejshëm të Evropës roli i fesë ka filluar të jetë shumë i rëndësishëm.

JO TË NJIHET ISLAMI, PORSE TË JETOHET ME ISLAMIN
“A mund Islami të bëhet pjesë e identitetit të Evropës?”
N. Göle: Nuk bëhet fjalë për Islamin si tërësi, porse me rëndësi përcaktuese do të jetë mënyra se si muslimanët e atjeshëm do ta kombinojnë lidhjen e Islamit me Evropën. Duhet të imagjinohet një hapësirë, një vend dhe një projekt që do t’i mbledhë të gjithë së bashku, mirëpo kjo jo në formën që Evropa ta njohë Islamin, por duke rimenduar një vend të përbashkët, një pellg kulturor për të dytë. Për shembull, e një rëndësie të veçantë është ndërtimi i xhamive jo vetëm si vende faljeje e lutjeje, porse edhe si vende që janë të hapura për publikun, të përshtatura me mjedisin e jashtëm, afruese e bashkuese dhe shumëqëllimshe konform fushave të jetës. Muslimanët tanimë i japin rëndësi estetikës së xhamisë, madje edhe transparencës së saj; dëshirojnë që xhamitë për perëndimorët të mos jenë vende dyshimi e frike, porse vende të pëlqyeshme. Me rëndësi është mundësia e krijimit të këtyre vendeve të përbashkëta, e gjuhës së përbashkët.

“A i takojmë ne dhe a jemi pjesë e qytetërimit evropian?”
N. Göle: Ne nuk kemi një përkatësi evropiane që buron nga identiteti ynë. Mirëpo, meqë Evropa njëkohësisht është edhe një projekt, ne kemi projektin tonë për t’u bërë evropianë, pra mund t’i bashkëngjitemi asaj më pas.

“Ju keni thënë se evropeizimi ynë do të jetë më i lehtë nëse Turqia pajtohet me identitetin e saj islam, musliman...?”
N. Göle: Akoma mendoj kështu. Madje edhe Obama e vlerësoi Turqinë, sepse Turqia duke u pajtuar me identitetin e saj musliman bart mundësinë të bëhet evropiane dhe botërore. Sikur Turqia të ishte në konflikt me identitetin e saj musliman, nuk do të merrej për model. Unë mendoj se Turqia luan rolin e përkthyesit në mesin e kodave të ndryshëm kulturorë. Ajo vazhdon t’i përkthejë e t’i vjelë edhe kodat kulturorë që ajo i ka brendapërbrenda vetvetes. Shikoni, xhamia e Shakirit (një xhami e projektuar nga një arkitekte turke në Stamboll – sh.p.) është një shembull... Në njëfarë kuptimi xhamia është hapur edhe për gratë...

“Këtë shembull të Turqisë Perëndimi mund t’ia paraqesë shoqërisë së vet si model...”
N. Göle: Zaten ka filluar të bisedohet edhe kjo...

“Për Perëndimin a nuk është emocionuese takimi me bashkëkohësin e tij, Islamin?”
N. Göle: Temat tmerrësisht më emocionuese të publikut evropian kanë filluar të tubohen krejt rreth Islamit. Kjo për mua është shumë emocionuese, mirëpo për ta jo. Vendet evropiane e jetojnë ekzistencën e Islamit në vetë strukturat e tyre dhe po ndeshen me çështjen e bashkëjetesës e të kuptimit të ndërsjellë. Kjo afërsi përbën njërin prej problemeve më kritike të Evropës. Kjo gjendje e gjallëroi Evropën e fjetur, tanimë është një Evropë e re. Islami tanimë ka fuqinë e krijimit të sferës publike të Evropës. Madje edhe përplasja sjell afrimin. Në këtë përplasje rëndësi ka kujtesa, vendi dhe gjinia. Që të gjitha këto janë në përplasje e sipër.

“Mirë po ç’është ajo që Ju e quani Evropa tjetër?”
N. Göle: Unë në vend të fjalës “të tjerët e Evropës” them “Evropa tjetër”. Emigrantët dhe muslimanët përbëjnë “të tjerët” e Evropës, mirëpo në të njëjtën kohë e shoh më të fuqishme mundësinë e krijimit të Evropës tjetër. Hipoteza ime është: Evropa tjetër ia vë zjarrin Evropës së vjetër.

“Si e perceptojnë perëndimorët mbulesën?”
N. Göle: Termi kyç i diskutimeve.

“Ç’është ekuivalenti i saj?”
N. Göle: Mahremi (Jeta private). Ta përkujtosh mahremin brenda modernitetit... Modernizmi është një dinamikë që vepron kundër intimitetit. Kundërshti... Edhe modern edhe intim, ose as modern as intim mund t’i themi kësaj. Ajo që po formohet sot nuk është as Islami tradicional ortodoks e as femra moderne perëndimore...

NEVOJITET FRYMA E SINTAGMËS “NJË KAFSHATË NJË GUNË”
“Turqia a e ka përfunduar diskutimin fe – laicizëm?”
N. Göle: Kemi marrë shumë rrugë. Përpara na dalin probleme të reja, mirëpo kemi fituar një vetëdije shumë të rëndësishme... Shikoni, madje është ndryshuar edhe gjuha e grusht shtetit, themi grusht shteti i gjykatës (jo i ushtrisë – sh.p.)...

“Cila parti është më konservatore në Turqi, CHP-ja (e Deniz Bajkallit) apo AKP-ja (e Rexhep Tajjip Erdoganit)?”
N. Göle: CHP-ja është statike. Konservatorizmi kurrë nuk mund të jetë kaq statik. Fjalës konservatorizëm nuk duhet veshur kuptim të ri. Për CHP-në mund të thuhet se është konservatore fanatike.

“Pse Ju kemalizmin e përkufizoni si sëmundje fëmijërore të ataturqizmit?”
N. Göle: Kemalizmi, bashkë me grusht shtetin e vitit 1960, përbën një kombinim të diskursit progresivist dhe të atij ushtarak. Pas ngushtësisë që e përjetojmë sot, qëndron mungesa e qërimit të hesapeve me grusht shtetin e vitit 1960. Kemalizmi u shkëput nga tradita, i asgjësoi institucionet ndërmjetëse dhe e ndau mishin prej kocit të shoqërisë. Kemalizmi jo, mirëpo ataturqizmi mund të jetë një vlerë e përbashkët që mund ta rrisë standardin e shoqërisë. Përderisa nga njëra anë pala konservatore sot është më e hapur ndaj botës, nga ana tjetër kemalistët i ngrehin kufijtë. Nuk ka ndonjë kundërshti të llojit: fitoi imami tradicionalist dhe humbi mësuesi progresist. Vajza e imamit dëshiron të bëhet mësuese, ama me mbulesë, problemi zaten këtu fillon... Duhet ta kuptojmë realitetin se “nuk ka modernizëm pa intimitet (mahremijet)”. Ashtu si çdokush që i jepet fesë nuk është reaksionar, edhe secili ataturqist nuk është kemalist. Ataturqizmi shoqërorizohet (socializohet). Dëshiroj që ky socializim të sjellë më tepër qytetari.

“Disa qarqe brengosen për AKP-në se është “islamiste”. Pikëtakimin që kjo parti e ka me shtetin ku po na çon?”
N. Göle: E detyron AKP-në të bëhet burrë shteti. Pra, në vend që të kemi islamizimin e shtetit, kemi përshtatjen e kësaj partie me rregullat dhe sjelljet e shtetit. Çështja kryesore e më kritike e Turqisë nuk është feja, porse ku do të jenë sferat e respektit të ndërsjellë. Në Turqi njerëzit nuk dinë mirë se si do t’i përdorin liritë, jemi një shoqëri që gjithçka po konsumojmë harbutçe, akoma nuk kemi mund të piqemi mirë... Sjellja, turpi e qetësia ku mbetën. Dikur e kritikonim frymën e sintagmës “një kafshatë një gunë”, kurse sot po e kërkojmë atë.

LËVIZJA GÜLEN ËSHTË E HAPUR NDAJ BOTËS
“Lëvizja e Fet’hullah Gülenit ka hapur shkolla nëpër shumë vise të botës. Sot në Turqi zhvillohet një olimpiadë turke ku marrin pjesë nxënës nga 115 shtete të botës. Këta turq që janë hapur ndaj botës janë edhe muslimanë...”
N. Göle: Lëvizja e Fet’hullah hoxhës është islame, por jo islamiste. Ajo nuk e politizon Islamin. Ata, pa shkaktuar konflikte, depërtojnë me qetësi në brendi të botës së sotme shekullare... Është një lëvizje konservatore dhe fetare, me shkollat turke ka filluar të bëhet më e hapura ndaj botës dhe një që globalizimin e ka bërë vendbanim të vetin.
08.06.2009

Nga turqishtja:
Mr. Rejhan Neziri